گزارش حوزه فناوری اطلاعات سلامت در نقشه نظام سلامت 1404 جمهوری اسلامی
مقدمه
دستیابی به رتبه اول منطقه در حوزه‌های مختلف بر اساس سند چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران، بدون داشتن نقشه راه مشخص امکان‌پذیر نمی‌باشد. در این میان، حوزه سلامت و فناوری‌های نوینی از جمله فناوری اطلاعات از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. یکی از راه‌های که می‌توان با منابع موجود دستاوردهای بیشتری در نظام سلامت کشور انتظار داشت، استفاده از این فناوری‌های نوین می‌باشد. به همین دلیل کاربرد فناوری اطلاعات در حوزه سلامت روز به روز افزایش می‌باشد.درکاربردهایی چون مبادله آسان و ایمن اطلاعات برای ارائه خدمات مطابق با استانداردهای بین المللی و تسهیل خدمت رسانی وآمادگی لازم جهت ارائه خدمات متناسب با تغییرالگوی جمعیت و بیماریها با استفاده از دانش های نوین فناوری با سرعت و دقت بیشتری همراه بوده و در بسیاری از جهات بدون استفاده از کاربردهای نوین فناوری اطلاعات غیرممکن می باشد.
پرواضح است درصورت به کارگیری فناوری های نوین در سیسم سلامت کشور در حوزه هایی چون اقتصاد سلامت، منابع مالی سلامت تجمیع شده و با كمك فناوری اطلاعات کنترل و سیاست گزاری می گردد.به طورکلی آنچه مسلم است نظام جامع اطلاعات سلامت اصلی‌ترین عامل بهبود کیفیت داده ها، اطلاعات و دانش سلامت است که برای تصمیم گیری در چهار حوزه اصلی سلامت الکترونیکی بکار برده می‌شوند. این چهار حوزه عبارتند از حوزه بهداشت، حوزه درمان، حوزه کنترل مراقبت‌های فردی و در نهایت حوزه تحقیقات و تولید دانش پزشکی، به گونه‌ای که در هر یک از این چهار حوزه شرایط زیر ایجاد گردد:
• در مراقبت‌های فردی: افراد جامعه توانایی کنترل و برخورد صحیح با بیماری و مسائل سلامت خود را داشته باشند.
• در خدمات درمانی: کلیه خدمات درمانی در همه سطوح بتوانند پاسخگوی نیازهای کیفی، امنیتی و هزینه‌ای بیماران باشند و همچنین دسترسی مناسب به خدمات سلامت در تمای مناطق کشور به طور یکسان امکان پذیر باشد.
• در بهداشت: نظام بهداشتی قادر به نظارت و کنترل وارتقاء سطح بهداشت عمومی جامعه بوده و در حد توان جامعه را از مخاطرات جاری سلامت در کشور و سطح منطقه‌ای حفظ نماید.
• در تحقیق و تولید دانش: سیستمی که زمینه ها و داده های اولیه انجام تحقیقات در حوزه های سیستم‌های سلامت «HSR، بالینی و بهداشت» را تامین نموده و همچنین تولید و ارتقاء مستمر دانش در این زمینه را تضمین نماید.
کلمات کلیدی:
فناوری اطلاعات سلامت
سند چشم‌انداز بیست‌ساله
نقشه نظام سلامت 1404 جمهوری اسلامی
روش انجام کار
به صورت کلی از تحلیل SWOT و تحلیل STEEPV در اجرای طرح استفاده شده است. در مرحله اول اقدامات زیر صورت گرفته است:
- تجزیه و تحلیل وضعیت موجود فناوری اطلاعات سلامت در کشور و شناخت ذینفعان اصلی
- بحث، بررسی و تحلیل سابقه و مطالعات انجام شده تاکنون
- مطالعات اولیه و جمع‌آوری داده‌های وضعیت کشور در طول سال‌های گذشته
- شناسایی اقدامات، طرح‌ها، برنامه‌ها و پروژه‌های اجرا شده طی سالیان گذشته
این مرحله از طریق جستجوی منابع و به صورت متمرکز توسط گروه کارشناسان انجام شده و نتیجه این مطالعات در اختیار صاحب‌نظران و خبرگان در مرحله بعد قرار گرفته است. گزارش حاضر دستاورد این فعالیت‌ها بوده است.امید می رود با رویكرد تقویت و گسترش اهداف و راهبردهای این حوزه، توسعه فناوری اطلاعات سلامت در کشور بهبود و سامان یابد.
فهرست مطالب
مقدمه 5
روش انجام کار 5
تحلیل روندها بر اساس الگوی STEEPV
(اجتماعی، علم و فناوری، اقتصادی، زیست-محیطی، سیاسی و ارزش‌ها) و تعیین عوامل کلیدی و پیشران‌ها 6
روندهای اجتماعی (Social) 7
روندهای فناورانه(Technological) 9
روندهای اقتصادی(Economical) 11
روندهای زیستمحیطی(Environmental) 13
روندهای سیاسی/قانونی (Political) 14
روندهای ارزشی(Values) 15
شواهد به‌کارگیری فناوری اطلاعات سلامت در کشورهای دنیا 16
کشور بحرین 16
کشور مالزی 18
کشور زلاندنو 20
کشور سنگاپور 21
کشور ژاپن 24
بررسی تفضیلی کشورهای پیشرو 26
ایالات متحده آمریكا 26
فنلاند 32
انگلستان 36
هند 43
كوبا 51
نتایج حاصل از مطالعات کشورها 57
برنامه‌های راهبردی و اولویتهای برخی از کشورها 62
چشم انداز 64
تجارب و نمونههای جهانی در زمینه هدفگذاری بخشی در حوزه فناوری اطلاعات سلامت 67
تحلیل SWOT روندهای مهم حوزه فناوری اطلاعات سلامت در ایران 70
مطالعات محیط درون سازمانى- بخش فناوری اطلاعات در نظام سلامت کشور 72
مطالعات محیط برون سازمانى- بخش فناوری اطلاعات در نظام سلامت کشور 74
وضعیت سلامت الکترونیکی کشورها از نظر سازمان بهداشت جهانی 76
ایران 77
ترکیه 79
پاکستان 82
افغانستان 84
شاخص های پیشنهادی فناوری اطلاعات سلامت (ساختاری، عملکردی، منابع انسانی و منابع مالی) 87
مقدار فعلی شاخص‌های فناوری اطلاعات سلامت 88
تخمین مقدار مطلوب شاخص‌ها در چشم‌انداز 1404 88
منابع و مراجع 89
